Wanneer je deze signalen herkent ben je al een eindje op weg. Het is een goede start. Wanneer je echter stress wil verminderen en daadwerkelijk minder stressklachten zou willen ervaren, is het belangrijk om je allereerst in een eerder stadium bewust te worden van die stress.
Bovengenoemde signalen zijn namelijk stresssignalen die zich uiten wanneer de stressreactie al een tijdje aanwezig is.

Het probleem bij een te hoge mate van stress is dus niet dat het niet herkend wordt, maar dat de signalen van het stadium van overbelasting vooral herkend worden. Om stress te verminderen, is het belangrijk dat je stress signalen uit het eerste stadium beter gaat herkennen.

Een completer beeld van de stressreactie

 

Ten eerste is het belangrijk om te beseffen dat stress op verschillende aspecten invloed op je heeft. De stresssignalen die hierboven staan, zijn vooral fysieke signalen. Stress uit zich fysiek, dus niet zo gek dat dit als zodanig herkend wordt. Maar naast fysieke signalen zijn er ook aanwijzingen van stress te vinden in je denken en je doen.

Invloed op gedrag

 

Misschien herken je de hierboven genoemde signalen vanuit je denken. Dit heeft weer een groot effect op wat je doet. Op het gebied van gedrag treedt er dus ook verandering op.

Wanneer je minder stress wil ervaren is het belangrijk om te beseffen dat de werking van het stress systeem deze effecten heeft, en dit tot gevolg kan hebben dat je minder rekening houdt met wat goed voor je is.

Een voorbeeld: zo zul je misschien heel erg opknappen van een lange wandeling na een drukke werkdag. Maar wanneer je last hebt van al wat langer durende stress, zal je misschien eerder geneigd zijn om op te bank een serie te gaan kijken, en daarbij te snacken. Het zal moeilijker zijn van die bank af te komen. Dit kan weer effect hebben op hoe je je voelt en een negatieve spiraal vormen.

Kortom: wanneer je stress wil verminderen, is het belangrijk om een goed beeld te hebben van de invloed van stress op deze drie gebieden. Wat gebeurt er met jou op het gebied van je lichaam / emoties, je denken en je doen?

Subtielere signalen die stress aangeven

 

Naast dat het belangrijk is om een compleet beeld van de verschillende aspecten van je stressreactie te hebben, is het minstens zo belangrijk om deze signalen in een zo vroeg mogelijk stadium te herkennen. Hoe eerder je dit herkent, hoe eerder je kunt bijsturen en zo je stress te verminderen.

De eerdergenoemde lichamelijke signalen zoals hoofdpijn, rug- of nekklachten of een lage energie zijn typisch voorbeelden van een al wat langer durende stressreactie. Door de dag heen maken we regelmatig situaties mee die ons een lichte of hogere mate van stress bezorgen. Alleen vaak merken we dit niet op. Dat kan komen doordat we andere belangrijke zaken hebben, het zo druk is dat we het nauwelijks merken, het een taboe is in je omgeving om hier bij stil te staan, of doordat je langdurig gewend bent geraakt aan de subtielere signalen van stress. Wat de reden ook is, vaak heeft het er mee te maken dat we weinig aandacht hebben voor deze signalen.

Doordat we allemaal uitgerust zijn met een zelfde stress-systeem, hebben we veel overeenkomstige signalen van stress. Maar je zult ook een aantal signalen hebben die heel typisch voor jou zijn of sterker aanwezig zijn dan bij een ander. Wanneer je stress wil verminderen, is het belangrijk om een beeld te creëren van jouw eigen subtiele signalen van stress.

Deze lijst kan nog veel langer. Dit zijn enkele voorbeelden van aspecten van voelen, denken en doen die bij stress kunnen optreden. Daarnaast zijn deze voorbeelden passend bij een lichte mate van stress, tot een wat hogere mate van stress. Om stress te kunnen verminderen is het belangrijk om in een vroeg stadium te herkennen wat jouw signalen van stress zijn bij een lichte mate van stress. Wat gebeurt er bij een licht mate van stress met jouw voelen, denken en doen?

Om deze vraag te beantwoorden is het goed om eens een aantal dagen bij te houden hoe het met je stresssignalen gesteld is. Dit kun je doen door op een paar momenten per dag te checken hoe het met je stresslevel is en dit op te schrijven. Welke signalen merk je lichamelijk, wat merk je op aan je gedachten en wat merk je aan je gedrag? Wanneer je voelt dat je al langer gestrest bent, is het goed om te proberen terug te gaan naar wat het veroorzaakt heeft.

Inzicht in stressreactie brengt inzicht in stressoren

Wanneer je meer beeld hebt van je eigen stressreactie, kun je deze op steeds een eerder moment gaan vaststellen. Dit kan je ook gevoeliger maken voor welke stressoren de oorzaak zijn van de gevoelens van stress. Misschien krijg je meer inzicht in de oorzaken die jouw stressreactie in werking zetten of vergroten.

Dit kun je gebruiken om je stressreactie beter te begrijpen. Wanneer je het bovenstaande wat langer oefent – bewust worden van stresssignalen op voelen, denken en handelen, en steeds subtielere signalen vaststellen – zul je een steeds beter beeld krijgen van welke oorzaken je moet aanpakken om stress te verminderen.

Help, ik ben een stresskip’

Een van de gedachten die je zou kunnen krijgen wanneer je je inzicht in je eigen stressreactie probeert te vergroten, is dat je meer een stresskip bent dat je dacht. En dat is goed nieuws. Het is namelijk niet zo dat je meer gevoelig voor stress bent geworden. Je bent je meer bewust van subtiele stressreacties op stressoren (de dingen die je stress geven). En dat is de sleutel tot het verminderen van stress.

‘Zo kunnen er hele dagen of zelfs weken voorbij gaan dat iemand nauwelijks hersteltijd heeft. Dit zal op de langere termijn zijn tol eisen in zwaardere stressklachten. Eerst zal de prestatie achteruit gaan, en vervolgens ook de energie.’

Stap 2: Stress begrijpen

 

Een van de belangrijkste aspecten van stress verminderen is het zorgen voor hersteltijd. Een klein beetje stress is niet verkeerd, een langdurige mate van stress, zonder er af en toe pauze van te hebben is wel slecht. Dan wordt het ongezond en ronduit slecht voor je om stress te hebben.

Wanneer je minder stress wil, moet je dus vaker herstellen. Dit zorgt er voor dat je stressreactie langzaam afneemt, en je weer terugkomt in je normale toestand. Alleen is dat niet altijd vanzelfsprekend.

De stresssignalen uit het eerste voorbeeld (langdurige lichamelijke stressreacties) zijn daar een voorbeeld van. Je komt uit een drukke werkdag, je hebt de hele dag weinig gepauzeerd en bent van de ene kwestie in de andere overgegaan. De stressmodus geeft je in eerste instantie energie, dus je hebt het er waarschijnlijk goed op gedaan. De eerder genoemde effecten van stress op je denken en doen zorgen er ook nog eens voor dat je niet snel zal stoppen met waar je mee bezig bent. En bovendien zal het nemen van een korte pauze je gevoel van stress misschien wel verhogen, omdat je blijft denken aan het werk dat je niet afkrijgt. Zo kunnen er hele dagen of zelfs weken voorbij gaan dat iemand nauwelijks hersteltijd heeft. Dit zal op de langere termijn zijn tol eisen in zwaardere stressklachten. Eerst zal de prestatie achteruit gaan, en vervolgens ook de energie.

Stap 3: Stress beïnvloeden

 

Wanneer je meer inzicht hebt in je subtiele stresssignalen, zul je door de dag heen vaker beseffen in welke toestand je zit. Wanneer je beseft dat korte momenten van herstel je stresssysteem weer tot rust kunnen brengen, en je gevoel van stress zal verminderen, zul je hier makkelijker rekening mee kunnen houden en de broodnodige pauzes kunnen houden. Ook als is je herstel maar kort, hiermee verminder je de opbouw van stress.

 Wil jij ook stress verminderen? 

– Word je bewust van de stress signalen op drie gebieden: voelen, denken en doen 
– Zorg dat je steeds eerder de subtiele signalen weet waar te nemen
– Ontdek steeds makkelijker en sneller welke stressoren deze signalen veroorzaken 
– Zorg door de dag heen voor regelmatige momenten waarin je de stress laat terug zakken 

Lukt het jou om deze stappen toe te passen? Laat het hieronder weten in de comments.