De burn-out cijfers rijzen de pan uit. Het is een beeld om pessimistisch van te worden. Al die mensen die aan stressproblemen lijden. Burn-out is beroepsziekte nr 1. Studenten werken zich een burn-out, nog voordat ze überhaupt aan hun loopbaan begonnen zijn. Het lijkt niet op te houden.
Maar is dit eigenlijk wel zo?
Laat ik een ding vooropstellen. De individuele problemen die iemand ervaart zijn echt. Toch is de vraag of het beeld van een steeds gestreste maatschappij wel klopt. Er zijn meerdere factoren die aan dit beeld bijdragen: steeds meer onderzoek, het vroeger-was-alles-beter principe en de ‘mode’ in de psychische aandoeningen.
De gestreste studenten
Stress is een immens populair onderwerp. Er wordt dagelijks over gepubliceerd. Er wordt ook steeds meer onderzocht.Toch blijkt lang niet altijd dat de huidige mate van stress zoveel verschilt met bijvoorbeeld, 30 jaar geleden. En als we kijken naar de hoge cijfers van stress onder studenten: een belangrijke factor van stress bij studenten is ook de levensfase waarin ze student zijn: adolescentie. Dit is een levensfase waarin er sowieso een veelheid aan life events plaatsvindt. Uit onderzoek van niet-studenten in dezelfde levensfase komt naar voren dat zij evenveel stress ervaren.
Daarnaast spreken veel onderzoeken elkaar tegen. En het is moeilijk om ze te vergelijken omdat er hele verschillende methoden gebruikt worden om te meten. Of omdat er in verschillende doelgroepen of culturen met verschillende meetinstrumenten gemeten wordt.
Een harde eis om een publicatie wetenschappelijk te noemen is de eis van repliceerbaarheid. Je ontwerpt je onderzoek zo, dat je een andere onderzoeker in staat stelt dit onderzoek exact zo na te doen. Zo sluit je onzekerheden zo veel mogelijk uit. Toch zijn er maar weinig onderzoeken die daadwerkelijk gerepliceerd worden. Dus de onderzoeken zijn controleerbaar geacht, maar de meeste onderzoeken worden nooit gerepliceerd.
Ook speelt een sneeuwbaleffect een rol. Veel onderzoeken worden gedaan door middel van vragenlijsten. Hoe meer er gevraagd wordt naar stress: hoe makkelijker mensen dit herkennen en bevestigend antwoorden. Door meer bewustzijn van het fenomeen stress zullen mensen het eerder herkennen.
Onderzoek naar stress verzamelt alle oorzaken van stress onder een noemer, terwijl er totaal verschillende onderliggende oorzaken zijn. Zo veroorzaakt het hebben van een ziekte als kanker natuurlijk stress, maar is dit niet primair een stressprobleem.
Stress is leven
‘Stress is the salt of life’ zei Hans Selye, auteur van ‘The stress of Life’. Het is de basis van het leven. Zonder stress geen leven, zonder leven geen stress. Daarom is het volgens mij niet de bedoeling om stress de baas te zijn, maar om te zorgen dat je niet te veel last krijgt van de negatieve bijwerkingen van stress.
Het is goed om kritisch te blijven naar berichtgeving over stressgerelateerde problemen. Want ook van dergelijke onheilsbeelden kun je nogal gestrest raken. Wat de berichten dan weer meer waar zou maken 🙂