De zorgsector kampt al jaren met een hoge mate van verzuim. Onderzoeken wijzen er op dat de werkdruk in de zorg te hoog is. Deze druk zorgt voor stress, en stress zorgt voor verzuim. Toch ligt het iets genuanceerder.
Stressgerelateerd verzuim is ten eerste een mentale aangelegenheid. Hoe iemand een bepaalde situatie interpreteert is heel bepalend voor het soort reactie dat er op volgt. Of een bepaalde werkdruk wel of niet tot stressklachten gaat leiden heeft te maken met verschillende factoren.
Zo heeft de vraag of werkdruk tot stress gaat leiden, en die stress vervolgens tot ziekteverzuim te maken met een een aantal interne factoren. Deze verhogen het risico op het ontstaan van ziekteverzuim door stress.
- Perfectionisme
- Idealisme
- Bevlogenheid
- Dienstbaarheid
- Gewenning
Dit zijn natuurlijk prachtige eigenschappen, die de productiviteit van een zorgprofessional enorm vooruit helpen. Toch hebben ze een keerzijde.
De vraag of er stress ontstaat is namelijk voor het grootste gedeelte afhankelijk van iemands interne beoordeling. Een bepaalde mate van perfectionisme kan de lat zodanig hoog leggen dat er frustratie ontstaat over het niet behalen van beoogde doelen. Met andere woorden: voor sommige zorgverleners is het nooit goed genoeg.
Idealisme sluit hier bij aan. Veel zorgmedewerkers zijn hun loopbaan in de zorg begonnen omdat ze iets willen bijdragen aan de wereld. Dit geeft hun werk betekenis, het doet er echt toe. Betekenis is een goede versterker van veerkracht. Idealisme kan er, net als bij perfectionisme voor zorgen dat de lat te hoog ligt en er stress ontstaat doordat er niet voldaan wordt aan die te hoge eisen – die iemand zichzelf heeft opgelegd.
Bevlogenheid zorgt er voor dat iemand zich voor de volle 100% kan inzetten binnen zijn werk als zorgverlener. De stress die er bij komt kijken is daardoor makkelijker te hanteren. Toch kan te veel bevlogenheid er ook voor zorgen dat een er problemen in de werk-privébalans ontstaan. De eisen die vanuit het werk komen moeten hoe dan ook behaald worden, soms ten koste van de ontspanning die thuis biedt.
Dienstbaarheid is natuurlijk direct verbonden met de zorgmedewerker. Een medewerker in de zorg is vooral gericht op het welzijn van de ander. Daarnaast ook nog eens omringt met collega’s die deze neiging ook hebben. Dit versterkt de neiging om te blijven focussen op het welzijn van de ander.
Daarnaast is er een bepaalde gewenning. Regelmatig kom ik medewerkers tegen die helemaal geen behoefte hebben om even stil te staan. Ze zijn zo gewend aan het gevoel van gejaagdheid waarmee chronische stress gepaard gaat, dat het beangstigend kan zijn om even af te remmen.
In mijn trainingen kom ik dit rijtje eigenschappen en gewoontes vaak bij medewerkers tegen. Juist medewerkers die jarenlang met veel plezier en bevlogenheid hun werk hebben gedaan krijgen problemen op het moment dat er iets uit balans raakt. Een gebeurtenis in het werk, maar ook privé, een langdurige overbelasting. Dan zijn het juist deze eigenschappen die er voor zorgen dat iemand negatieve stressklachten krijgt en dit zelfs tot verzuim leidt.
In de programma’s van FOCUS op veerkracht help ik medewerkers deze gewoontes herkennen, begrijpen en beïnvloeden. Door stil te staan bij de individuele signalen van stress, maar ook helder te krijgen welke iemand aan zichzelf stelt en diverse oefening te bieden die mentaal en fysiek zorgen dat druk in de zorg niet tot stress en verzuim gaan leiden.