Geregeld krijg ik zorgprofessionals in mijn trainingen die stressproblemen hebben, vanwege een hoog verantwoordelijkheidsgevoel in combinatie met een hoge werkdruk in de zorg. Als gevolg daarvan zijn ze vaak veel tegelijk aan het doen, altijd voor iedereen bereikbaar en gaat de werkdag thuis nog onverminderd door. Dit artikel gaat over de effecten van multitasken op je 3 breinen, de strop van altijd bereikbaar zijn en hoe je zorgt voor broodnodige breinpauzes.
Stress in de zorg heeft met werkdruk te maken, maar voor een heel groot deel ook met de veerkracht van medewerkers en teams. Een van de manieren om veerkracht te beïnvloeden is door middel van het vermijden van multitasken.
Waarom zijn multitasken en de hele dag bereikbaar zijn nou eigenlijk zo’n probleem? Wil je dat echt weten en begrijpen, lees dan het boek Ontketen je brein van Theo Compernolle.
Heb je daar geen tijd voor omdat je nog tientallen onafgemaakte taken hebt, of lees je dit terwijl je haastig luncht en over 5 minuten alweer de volgende bespreking hebt? Nog meer reden om het boek te lezen (en het vooral toe te passen). Ik heb het alvast voor je gelezen en vat hier de belangrijkste inzichten samen:
Drie breinen en het stresssysteem
Om het probleem te begrijpen maakt Compernolle in het boek Ontketen je brein onderscheid tussen drie delen van je brein:
- Het reflectiebrein
- Reflexbrein
- Archiverende brein
Het reflecterende of reflectie brein kan complexe problemen oplossen. Het is het gedeelte van je brein dat doordachte keuzes maakt en opgenomen informatie tot inzicht kan maken. Het is (relatief) langzaam en heeft een beperkte energie, en heeft geregeld pauze nodig om goed te functioneren.
Je reflexbrein staat altijd aan, is supersnel maar foutgevoelig. Het bespaart je veel energie, omdat het overal snelle routes voor heeft. Dit reflexbrein functioneert als automatische piloot en komt het beste tot zijn recht bij voorspelbare patronen door de dag heen.
Je archiverende brein zorgt voor diepe verwerking van informatie die je opdoet. Zo koppel je bijvoorbeeld nieuwe informatie aan dingen die je al weet en leer je onderlinge verbanden te zien. Dit breingedeelte is vooral actief in rust (en tijdens je slaap).
Multitasken
Multitasken, oftewel meerdere taken tegelijk uitvoeren, is mogelijk wanneer het gaat om automatisch gedrag in combinatie met een cognitieve taak. Als je auto rijdt en een taalcursus doet, rij je op je reflexbrein en leer je met je reflectiebrein. Maar dit is niet hoe we het meestal doen.
Meestal gaat het om meerdere cognitieve taken tegelijk. Dit kan serieel en simultaan verlopen,oftewel: veel taken afwisselend of twee taken naast elkaar uitvoeren.
Simultaan is bijvoorbeeld een vergadering volgen en ondertussen je mails afwerken. Serieel is een taak starten, onderbroken worden voor een vraag, even een berichtje bekijken of het nieuws lezen.
Waarom zou multitasken een probleem zijn?
Ten eerste voor je productiviteit. Door dat je wisselt van taak moet je werkgeheugen (je mentale bureaublad met alle opgehaalde info die nodig is voor je huidige taak) schoongeveegd worden en de info worden opgeslagen worden in je tijdelijke geheugen. Je werkgeheugen vult zich nu met de info die nodig is voor de nieuwe taak, daarvoor moet info gehaald worden uit het lange termijn geheugen. Een hele volksverhuizing van informatie dus. Dit kost energie en tijd. Ook je aandacht moet weer opnieuw opgebouwd worden.
Een half uur gefocust werken is 10 x zo efficiënt als 10 x 3 minuten werken.
Aandacht is gebroken en niet verdeeld
Daarnaast hebben we de neiging overschatten onze beperkte aandacht te overschatten. Dat zit zo: terwijl je een vergadering bijwoont en ondertussen je mails verwerkt, kun je het idee hebben dat je je aandacht verdeelt. In feit is je aandacht gebroken in kleine stukjes. In een poging om ten alle tijden een compleet beeld van de wereld te behouden, vult je brein de gemiste info gewoon op met een eigen invulling. Niet zo gek dat je denkt dat je alles oppikt! Terwijl je in werkelijkheid ondertussen veel informatie mist.
Geen diepe verwerking van informatie
Het derde effect dat optreedt is door jezelf constant met informatie te vullen, er onvoldoende ruimte is voor je reflecterende brein om te rusten. Je reflecterende brein raakt uitgeput. Daarnaast heb je tijdens multitasken misschien het gevoel dat je veel werk verzet, maar de kwaliteit ervan gaat nogal achteruit. Dit komt doordat je archiverende brein geen minipauzes meer heeft informatie diep te verwerken, en eigen te maken. Je komt niet tot inzicht, maar neemt oppervlakkig versnipperde beetjes informatie op.
Verzuim door stress voorkomen
FOCUS op veerkracht helpt medewerkers, teams en organisaties in de zorgsector om deze veerkracht te bevorderen en zo stressklachten en verzuim te voorkomen. Dit doormiddel van de FOCUS factoren die de mate van veerkracht beïnvloeden: Fysiek, omgeving, cognitie, uitzicht en sociaal. Wil je een vrijblijven gesprek om de veerkracht in jouw team of organisatie te bespreken? Neem dan contact op.